Một ngày, em bé của bạn bỗng khăng khăng khẳng định:
“Con tự làm được mà!” – bạn nghe con nói thế và mỉm cười.
Một phút sau, giọng con thay đổi: “Mẹ ơi, khó quá… mẹ làm giúp con đi.”
Bạn có thấy tình huống này quen không? Khi con vừa quyết tâm, rồi lại nản chí chỉ trong chớp mắt?
Làm cha mẹ, bạn vừa thấy thương con, vừa lo lắng:
“Không biết có nên giúp hay để con cố thêm?”
“Mình có đang làm con mất niềm tin vào chính mình không?”
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhìn lại:
– Vì sao trẻ dễ bỏ cuộc, dù chính con là người muốn bắt đầu?
– Và cha mẹ có thể làm gì để giúp con bền bỉ hơn, mà không làm thay con?
—–
1. Vì sao trẻ bỏ cuộc giữa chừng, dù rất muốn tự lập?
– Vì trẻ chưa hình dung được hết sự khó khăn
Một lần con hăng hái tự rót sữa vào cốc.
Cốc nghiêng, sữa tràn cả ra bàn.
Bạn thở dài, lau dọn và buột miệng: “Lần sau mẹ làm cho nhanh.”
Kể từ sau lần ấy, con không đòi làm nữa…
Với trẻ nhỏ, ý tưởng “con sẽ làm được” luôn đến trước khả năng thật sự. Khi va vào khó khăn, nếu thiếu sự đồng hành dịu dàng, con sẽ dễ nghĩ: “Thì ra mình không làm được thật.”
Và thế là…con từ bỏ.
– Vì con chưa đủ những trải nghiệm “thành công nhỏ”
Kiên trì là kỹ năng – một kỹ năng được hình thành trong môi trường có cơ hội lặp lại và ghi nhận thành công, dù rất nhỏ.
Nếu con chưa từng được vỗ tay vì có thể tự mặc được quần, chưa từng được mỉm cười công nhận vì đã kiên nhẫn nhặt từng mảnh ghép… thì cảm giác “cố gắng rồi sẽ được công nhận” chưa đủ mạnh để níu con lại khi gặp thử thách.
—–
2. Cha mẹ có thể làm gì để giúp con kiên trì hơn?
– Giúp con “thử lại lần nữa” mà không sửa lỗi ngay lập tức
Khi con xếp hình mãi không được, thay vì nói “Không phải như vậy”, bạn hãy thử gợi mở:
“Con muốn nó đứng vững à? Mình thử lại thêm một lần nữa nhé.”
Việc để con thử – sai – rồi thử lại là cách đơn giản nhất để gieo hạt mầm của sự kiên trì.
– Tạo những khoảnh khắc “không vội”
Bạn từng vội vàng nói:
“Để mẹ làm, không lại muộn học bây giờ!”
Chúng ta nghĩ mình giúp con tiết kiệm thời gian – nhưng mỗi lần làm thay là một lần vô tình ta lấy đi cơ hội học cách kiên trì của bé.
(Dĩ nhiên, có những tình huống bất khả kháng trong cuộc sống: Bữa sáng muộn, xe sắp đến, hay buổi họp đang chờ – lúc ấy, cha mẹ không sai khi làm thay con để kịp giờ.
Nhưng điều quan trọng là: đừng để những lần vội vàng ấy trở thành thói quen cố định.
Bạn có thể nói với con:
“Hôm nay mình dậy muộn rồi, mẹ giúp con đi giày nhé. Chiều về con tự làm lại, được không?”
Chỉ một câu nhỏ, nhưng giữ lại cho con niềm tin rằng: con vẫn có cơ hội để rèn luyện – trong một thời điểm khác, khi tâm thế sẵn sàng hơn.
– Thay vì buông lời động viên sáo rỗng, hãy ghi nhận nỗ lực thật của bé
Đừng chỉ lặp lại: “Con giỏi quá!”, hãy thử:
“Mẹ thấy con thử 3 lần mới mở được nắp hộp – em bé của mẹ kiên trì quá!”
Ghi nhận điều cụ thể sẽ giúp con nhận diện chính xác nỗ lực của bản thân – và cảm thấy: “À, mình làm được là vì mình đã cố gắng.”
Tự lập không có nghĩa là con phải làm mọi thứ một mình.
Mà là khi con muốn làm, dám làm, và biết cách đứng dậy khi vấp ngã – trong vòng tay đồng hành nhẹ nhàng từ cha mẹ.
Có thể hôm nay, con chỉ rót sữa mà không làm đổ.
Ngày mai, con tự tin buộc dây giày.
Và từng chút một, sự kiên trì ấy lớn lên cùng con – nhờ vào sự kiên nhẫn bạn đã gieo mỗi ngày.
Em bé của bạn có từng thể hiện sự nản chí sau vài phút cố gắng không? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn bên dưới nhé, biết đâu chúng ta lại thấy mình trong những câu chuyện giống nhau.